Việc phối giống chó không phải là điều dễ dàng. Nếu bạn chỉ muốn nuôi một chú chó làm bạn thân, chứ không phải vì mục đích kinh doanh và không sử dụng bất kỳ phương pháp triệt sản nào, khi chó đến tuổi sinh sản, bạn muốn có những chú chó con khỏe mạnh.
Đây là lần đầu tiên chú chó nhà bạn được phối giống. Bạn đang lo lắng không biết phải làm gì. Bài viết này sẽ giúp bạn, hãy cùng Pet Mart theo dõi nhé.
Các quy tắc kinh nghiệm phối giống chó này được áp dụng nhằm bảo vệ sức khỏe của cả chó bố mẹ và đảm bảo sức khỏe của những chú chó con. Ở Việt Nam, nhiều chó được phép sinh con sau khi đạt đến 6 tháng tuổi (đặc biệt là chó ta). Tuy nhiên, điều này gây nguy hiểm cho sức khỏe của chó và cả bố mẹ lẫn con. Ở độ tuổi này, những chú chó vẫn còn quá non nớt và hệ thống sinh sản của chúng chưa hoàn thiện. Điều này có thể dẫn đến việc sinh ra những chú chó yếu đuối, có vấn đề về sức khỏe hoặc thậm chí tử vong.
Phân loại chó dựa trên kích thước, từ nhóm 1 với các giống chó nhỏ con cho đến nhóm 4 với các giống chó khổng lồ. Chó nhỏ con có khả năng sinh đẻ sớm hơn.
Độ tuổi tối thiểu để phối giống cho chó
Độ tuổi theo kinh nghiệm phối giống chó này được xác định bởi Liên đoàn Hội nuôi chó Liên bang Nga từ tháng 9 năm 1996.
Chó cái 15 tháng, chó đực 12 tháng đối với các loại chó sau đây
Các loại chó như Toy Terrier, chó Bắc Kinh, Toy Poodle, Brussels Griffon, Japanese Spaniel (Chin), Chihuahua, Pavillion, Yokshire Terrier, Toy Terrier lông mượt Nga, Spitz mini, Petite Brabancon, Poodle lùn, Schnauzer, Pinsher mini (Phốc), Fox terrier lông cứng, Welsh Terrier, Daschund loại nhỡ, nhỏ và mini, Lhasa Apso, Shih-Tzu, Terrier Tây Tạng, Terrier Scotland, Sky Terrier, Chó không lông Mê xi cô và Pêru, Chó xù Trung Quốc, Whippet, Spaniel King Charles, Jack Terrier, Bull Dog Pháp.
Chó cái 18 tháng, chó đực 15 tháng đối với
Collie, Commondor, Bull Dog Anh, Dog Ác hen ti na, Perro de presa Maiorkin, Schnauzer cỡ nhỡ, Sharpei, Terrier Stafforshire Mỹ, Terrier Bedlington, Bullterrier, Terrier Irland, Kerry Blue Terrier, Terrier Scốtlen, Stafforshire Bullterrier, Wolf Spitz, Spitz Đức loại nhỏ, Laica Nga, Samoyed, Chow-chow, Husky, Basset hound, Beagle, Bloodhound, Weimaran, Chó Đốm, RRD, Setter Anh, Setter Irland, Setter Scotland, Pointer Anh, Cocker-Spaniel Mỹ, Cocker-Spaniel Anh, Golden Retriever, Springer Spaniel, Poodle loại lớn, loại nhỏ, Chó săn Apganistan, Greyhound, Cane Corso.
Chó cái 20 tháng, chó đực 18 tháng đối với
Béc giê Đức, Béc giê miền Nam Nga, Chó vùng núi Bern, Doberman, Boxer Đức, Schnauzer khổng lồ, Rotweiler, Akita Inu, Chó săn sói Ai len, chó săn sói Nga.
Chó cái 22 tháng, chó đực 20 tháng đối với
Sant Berna, Bócđô, Bull Mastiff, Becgie Kavkaz, Leon Berger, Mastiff, Mastiff Napoletan, chó bảo vệ Matxcova, Dog Đức, Newfoundland, Terrier đen Nga, Becgie Trung Á, Tosa Inu, Fila Brasilero.
Độ tuổi phối giống chó giống tại Việt Nam
Ở Việt Nam, có tồn tại 4 loại chó đang được chăm sóc và giao phối với nhau, dẫn đến sự phát sinh nhiều con lai. Những con chó này có kích cỡ và màu sắc lông đa dạng. Thông thường, chó đực được khuyến nghị phối giống khi đã đạt độ tuổi từ 12 đến 15 tháng.
Dựa vào độ tuổi phối giống của chó, chúng ta có thể tìm ra phương pháp sinh sản tối ưu cho chó cưng của chúng ta, nhằm đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho các bé chó trong quá trình sinh sản.
Thời điểm phù hợp để phối giống chó
Mỗi giống chó có thời điểm phối giống khác nhau. Đối với những chú chó phát triển bình thường, giai đoạn đầu tiên của quá trình phối giống thường bắt đầu từ tháng thứ 7 trở đi. Tuy nhiên, không nên cho chó mang thai trong giai đoạn này vì chó chưa hoàn thiện sự phát triển của mình. Do đó, thời điểm tốt nhất để phối giống chó là khi chó đã trưởng thành và có độ tuổi trên 1 năm.
Thời điểm quan trọng nhất trong quá trình nuôi dạy chó là khi phối giống. Sự thành công hay thất bại của chó con phụ thuộc vào việc chọn cặp chó đực cái để giao hợp.
Việc lựa chọn một con chó không phù hợp sẽ làm cho mọi nỗ lực trở nên vô ích. Không phải tất cả các cặp chó phối với nhau đều mang lại kết quả tốt. Thời gian sinh sản thường kéo dài khoảng 3 tuần, tuy nhiên, điều này cũng thay đổi tùy vào từng loại chó.
Yếu tố rủi ro không thể coi thường. Mặc dù thời điểm giao phối có vẻ hoàn hảo, nhưng kết quả lại không như mong đợi. Kết quả là những con chó yếu đuối và không đúng giống. Tuy nhiên, không thể bỏ qua yếu tố may rủi. Việc lựa chọn cẩn thận sẽ mang lại kết quả tốt trong thời gian dài. Hiếm khi có con chó hoàn hảo ra đời mà không được lựa chọn kỹ lưỡng.
Lựa chọn gen để phối giống chó
Dáng vẻ của chó phụ thuộc vào gen di truyền từ tế bào sinh sản. Chó con kế thừa một gen từ chó bố và một gen từ chó mẹ. Sự kết hợp của hàng ngàn cặp gen này tạo nên sự đa dạng trong cuộc sống của từng chú chó con. Cả chó bố và chó mẹ cũng đã thừa hưởng những gen này từ chó nội, chó ngoại.
Theo kinh nghiệm phối giống chó, người ta thường chú ý đến gia phả của chúng. Gen quy định giới tính của con chó, có 3 kiểu kết hợp gen cơ bản giữa gen trội và gen lặn.
Phân tích gen tốt của chó bố mẹ sẽ giúp chúng sinh sản chúng con thuần chủng theo mong muốn. Ví dụ, nếu bạn muốn chó Poodle cái có lông màu trắng, bạn nên chọn chó Poodle đực màu xám, bò xám hoặc trắng để có lông đẹp và chuẩn. Chó Poodle cái màu nâu đỏ nên được phối giống với chó Poodle đực màu nâu đỏ để có sản phẩm chất lượng. Màu nâu đỏ có gen ưu thế, nên khi phối cùng màu, đàn con sẽ có lông đẹp nhất.
Phương pháp cách thức phối giống chó
Có ba kinh nghiệm lai tạo chó được các chuyên gia nuôi chó áp dụng.
Sự giao phối đồng giới xảy ra khi hai con chó cùng giống giao phối với nhau mà không có sự liên hệ huyết thống. Phương pháp này được các nuôi chó mới vào nghề thích dùng. Họ cho rằng khi hai con chó có quan hệ huyết thống giao phối với nhau, sẽ dẫn đến sự sinh ra con chó con yếu đuối, sức khỏe kém và có xu hướng tiến thoái.
Giao phối thân thuộc là khi hai con vật có quan hệ họ hàng gần giao phối với nhau – chẳng hạn như chó cha với con chó, chó mẹ với con chó, anh với em, hoặc anh em cùng cha khác mẹ. Còn giao phối cùng dòng họ là khi hai con vật có liên quan nhưng không thân thuộc bằng mức độ như trên. Ví dụ như hai anh em họ, chú bác, ông cháu, bà cháu, hoặc dì cháu. Phương pháp giao phối cùng giống ít được sử dụng, chỉ được áp dụng bởi những người nuôi chó có kinh nghiệm. Họ muốn tạo ra một con chó có một ưu điểm mà giống chó của họ chưa có, nhưng lại có trong một con chó khác.
Sự giao phối thân thuộc thường không liên quan đến chuyện may mắn. Nếu thực hiện đúng cách, nó thường dẫn đến việc sinh ra một số chó con lý tưởng.
Phối giống chó Out-crossing
Phối giống chó lai khác huyết thống nhằm tạo ra những chú chó lai mới. Đây được coi là cách phối giống chó để tìm ra các đặc điểm tốt trong quá trình sinh sản. Phương pháp này thường được sử dụng để sửa chữa những khuyết điểm về hình thể của chó. Đây là một trong những phương pháp lai tạo phổ biến nhất được sử dụng bởi hầu hết người nuôi chó.
Có thể đem lại nhiều đặc tính mới do giao phối giữa những con không cùng huyết thống. Hoặc tái hiện lại những đặc tính đã mất do gen lặn mang lại. Vai trò của chó bố và chó mẹ trong việc quyết định các đặc điểm của chó con là ngang nhau. Chó con thừa hưởng 1 gen từ chó bố và 1 gen từ chó mẹ. Gen trội sẽ quyết định các tính trạng của chó con, giúp chúng có khả năng miễn dịch cao hơn và sức sống mạnh mẽ hơn.
Sử dụng phương pháp này, các chú chó lai tạo vẫn giữ được đặc điểm thuần chủng, tuy nhiên, độ khác biệt gen của chúng rất lớn. Điều này làm cho việc dự đoán các đặc điểm của chó con trở nên khó khăn đối với người lai tạo.
Khi phối giống chó này, các đặc điểm không mong muốn có thể xuất hiện đồng thời. Đôi khi, dù mong muốn khắc phục một số nhược điểm thông qua lai tạo, nhưng thực tế lại có thể khắc phục được nhược điểm. Tuy nhiên, đôi khi không chỉ không thể khắc phục mà còn gây ra thêm nhiều nhược điểm mới.
Phối giống chó Line-breeding
Lai tạo chó cùng giống từ chó cha mẹ gần nhau, chúng có ngoại hình và tính cách đặc biệt, ít di truyền bệnh tật cho thế hệ sau nhưng vẫn có một số sai sót.
Khi áp dụng phương pháp Line-breeding, chúng ta có thể cho phối các con có cùng ông bà hoặc cho phối con cháu với ông bà của chúng. Tuy nhiên, cần phải xem xét kỹ lưỡng và đề phòng các đặc điểm mong muốn và không mong muốn có thể xuất hiện.
Line-breeding là một phương pháp giúp chọn lọc những gen tốt từ những chú chó có họ hàng với nhau. Khi phối giống chó theo phương pháp này, chúng ta có thể tạo ra những gen thuần vẫn giữ được tính đa dạng hóa trong một khoảng thời gian dài. Điều này giúp chó con có sức khỏe tốt hơn và khả năng kháng bệnh cao hơn. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ có thể làm chậm sự giảm tính đa dạng của quỹ gen, không thể ngăn chặn hoàn toàn. Nếu tiếp tục áp dụng Line-breeding nhiều lần, tính đa dạng của quỹ gen sẽ giảm đi đến một mức độ nào đó.
Phối giống chó In-breeding
Hoạt động lai tạo chó cận huyết là việc kết hợp giữa các chó có quan hệ huyết thống gần như bố, mẹ với con, chị với em… Lai tạo cận huyết cần được thực hiện bởi những nhà lai tạo có kinh nghiệm, với mục tiêu rõ ràng. Điều này có thể được thực hiện để bảo vệ nguồn gen quý hoặc sửa chữa những lỗi trong dòng chó giống.
Kinh nghiệm phối giống chó này giúp tạo ra những con chó có đặc điểm tương đồng nhất với loài. Các nhà lai tạo thường kết hợp các con chó có cùng huyết thống và chung một số đặc điểm mong muốn. Quá trình này có thể chỉ diễn ra trong một hoặc hai thế hệ. Những đặc điểm này sẽ trở nên “đồng trội”. Các con chó con sinh ra từ phương pháp lai tạo trong gia đình sẽ thừa hưởng gen thuần cho những đặc điểm này.
Phương pháp này cho phép tạo ra những chú chó giống có độ thuần chủng cao. Nhờ gen thuần, các nhà lai tạo chó có thể dự đoán được phần nào về đặc điểm của chú chó con trong tương lai.
Kinh nghiệm phối giống chó In-breeding, tuy có những ưu điểm nhưng cũng tồn tại một số nhược điểm cần được lưu ý. Nếu việc In-breeding được thực hiện quá nhiều lần, đa dạng gen sẽ bị giảm đi. Khi In-breed, con vật sẽ thừa hưởng một cặp gen giống nhau từ cả cha lẫn mẹ trong hệ miễn dịch. Vì vậy, hệ miễn dịch của chúng sẽ yếu hơn. Những chú chó có gen “đồng lặn” sẽ mất đi sức mạnh và theo quy tắc tự nhiên, chúng sẽ không thể tồn tại.
Một số điều cần lưu ý trước khi phối giống chó
Các nhà chăm sóc chó tại Việt Nam vẫn còn khá e dè trong việc áp dụng các kỹ thuật phối giống chó In-breed, Line-breed và Out-crossing do ít tiếp cận với các phương pháp lai tạo phổ biến ở phương Tây.
Trong tự nhiên, khi các loài sống thành bầy, việc giao phối với thành viên khác bầy là rất hiếm. Trách nhiệm truyền giống chủ yếu thuộc về con đực đầu đàn. Con đực đầu đàn có khả năng giao phối với tất cả cái trong bầy, trong khi con yếu sẽ bị loại bỏ. Chỉ những con khỏe mạnh mới có thể sống sót và duy trì sự tiếp nối giống. Điều này là một quá trình lựa chọn tự nhiên khắt khe.
In-breed không phải là một điều đáng lên án, mà nó là phương pháp cứu giúp cho giống chó tránh khỏi tuyệt chủng. Đồng thời, nó cũng là một kinh nghiệm phối giống chó để tạo ra một giống mới.
Quy tắc nhân giống chó để có đàn con đẹp
Nhân giống chó thường được mọi người thấy là một quy trình đơn giản: chỉ cần ghép một con chó đực với một con chó cái…Và sau 2 tháng, chúng ta sẽ có một đàn mèo chó con. Dường như việc này quá dễ dàng phải không? Đúng vậy, nếu bạn chỉ đơn giản là “nhân giống” thôi. Nghĩa là chỉ muốn bán chó mèo con mà không quan tâm đến việc chúng sẽ phát triển thành con gì, có tính cách như thế nào, có khỏe mạnh không… Tuy nhiên, nếu bạn muốn nhân giống chó mèo để tham gia các show diễn và muốn nâng cao chất lượng của trại giống của bạn, thì mọi thứ không đơn giản như vậy.
Nắm rõ tiêu chuẩn giống (standard)
Rất nhiều bạn hiện đang đi tìm kiếm một con chó để nuôi nhưng không biết chính xác mình muốn điều gì từ con chó đó. Có thể họ không nhìn ra được những đặc điểm đặc biệt mà họ mong muốn. Liệu họ có thể thành công trong việc nhân giống một con chó mà không hiểu rõ về nó?
Điều quan trọng nhất trước khi trở thành một nhà nhân giống là phải có kinh nghiệm phối giống chó và hiểu rõ về tiêu chuẩn giống chó mà mình muốn nuôi. Đây là mục tiêu bạn hướng đến khi muốn tạo ra chú chó mà mình mong muốn. Nếu không biết được tiêu chuẩn của một chú chó đẹp, làm sao bạn có thể tạo ra chúng thông qua chương trình nhân giống? Vậy làm sao để hiểu được tiêu chuẩn của một chú chó đẹp? Hãy đọc nhiều và không nghe những lời đồn đại.
Trong quá trình đọc bản tiêu chuẩn, hãy tập trung vào các phần mô tả về cấu trúc cơ bản. Bởi vì bản tiêu chuẩn sẽ liệt kê các vấn đề cụ thể trong từng giống chó.
Hãy nỗ lực tìm và đọc những cuốn sách chuyên về giống chó mà bạn quan tâm. Cũng hãy đọc những cuốn sách về kiến thức cụ thể như nhân giống cơ bản. Hãy quan sát những con chó đẹp trong cuộc sống thực, hoặc ít nhất là qua hình ảnh. Một số giống chó có những đặc điểm khác nhau và bạn cần phải lựa chọn loại giống mà bạn muốn nhân giống, ví dụ như chó có phong cách châu Âu và châu Mỹ cũng có một chút khác biệt. Khi bạn đã chọn được loại chó mà bạn muốn nhân giống, hãy ghi nhớ và bạn đã sẵn sàng để bắt đầu.
Nhân giống chó, đừng quên chăm sóc tốt
Sau khi quyết định nuôi chó, hãy đảm bảo chăm sóc cho chúng một cách tốt nhất. Hãy cho chúng ăn uống đầy đủ, tắm rửa và làm đẹp. Đồng thời, hãy quan tâm đến các vấn đề về sức khỏe, kí sinh trùng, phối giống và chăm sóc chó con trong thời gian mang bầu. Đừng để mất đi cả một đàn chó mèo con mà bạn đã ao ước suốt cả năm chỉ vì bỏ qua việc chăm sóc chúng.
Chó có giống khỏe mạnh sẽ đẻ ra con đều khỏe mạnh. Kinh nghiệm phối giống chó khuyên không nên quên chọn một bác sĩ thú y tốt và đáng tin cậy cho trại nuôi chó. Tuy nhiên, số lượng lang băm hiện tại có vẻ khá nhiều, vì vậy cần phải cẩn thận khi lựa chọn.
Không có con chó nào là hoàn hảo
Hãy giả sử rằng bạn đã đọc và nắm rõ tiêu chuẩn và kinh nghiệm phối giống chó. Bạn đã chuẩn bị rất kỹ cho đàn chó mèo con và bạn hoàn toàn sẵn sàng và tự tin để đánh giá chúng. Tuy nhiên, hãy cẩn thận, các người nuôi chó thường có xu hướng coi chó của mình là số một và hoàn hảo nhất. Hãy tỉnh táo và tránh rơi vào “cái bẫy” này để có thể xác định được những vấn đề cần cải thiện. Các chuyên gia gọi hiện tượng này là hội chứng mù chó.
Mỗi chú chó đều có những ưu điểm và nhược điểm theo tiêu chuẩn của nó. Nhiệm vụ của bạn là tìm ra những điểm này và ghi chú để nhắc nhở bản thân về việc giữ lại những gì và loại bỏ những gì không phù hợp trong quá trình nhân giống.
Cách lựa chọn chó cái
Hãy quan sát xem con cái của bạn có hình dáng hoàn hảo không? Độ dày của ngực, độ dài của lưng, góc độ có tuân thủ chuẩn không? Răng của chúng có đẹp không, da có màu sắc tố tốt không? Lông của chúng thế nào? Kiểu lông có đúng không, độ dài và màu sắc lông cũng như các lớp lông như thế nào?
Cấu trúc đầu, tai và gốc mũi như thế nào? Sự hài hòa giữa chiều dài cơ thể và chiều cao là như thế nào? Từ đầu đến thân, chiều dài đuôi và tai là bao nhiêu? Bàn chân có hình dạng chính xác và các ngón chân có gần nhau không?
Nếu chú chó cái của bạn đã vượt qua những yếu tố trên, bạn đã sẵn sàng để tiến hành nhân giống. Nếu chú chó cái của bạn đã từng có con, hãy quan sát những con chó con mà nó đã sinh ra, những sai sót và những phẩm chất tốt nào mà nó đã truyền cho chúng? Hãy ghi lại những đặc điểm mà bạn ưa thích và không ưa thích.
Nếu bạn chưa có con, hãy quan sát đàn con của những người có con. Điều này có thể giúp bạn có ý tưởng về việc cải thiện cho con mình. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng, con bạn không nhất thiết sẽ có đàn con giống như đàn của người khác. Theo kinh nghiệm phối giống chó từ các chuyên gia, việc có cùng một gia phả không đảm bảo sẽ tạo ra những đàn con giống nhau.
Khâu quyết định cuối cùng
Khi quyết định nhân giống chó, hãy tiến hành xét nghiệm sức khoẻ và chuẩn bị kỹ càng trước khi đến kỳ nhân giống để đảm bảo con cái ở giai đoạn tốt nhất và sẵn sàng cho sự ra đời của những đàn con khỏe mạnh. Con chó cái khỏe mạnh sẽ tăng tỷ lệ sinh con khỏe đẹp và giảm thiểu rủi ro trong quá trình mang thai.
Hy vọng những chia sẻ về kinh nghiệm phối giống chó cơ bản trên đây sẽ hữu ích và giúp các bạn chăm sóc cún cưng tốt hơn.
